WAŻNE INFORMACJE DLA PRODUCENTÓW ZIARNA KUKURYDZY
OTRZYMANE Z ARVALIS – FNPSMS
PODOBNE ZASADY JAK WE FRANCJI OBOWIĄZUJĄ W POLSCE
Optymalizacja zbioru kukurydzy na ziarno (Zalecenia agrotechniczne
Arvalis – FNPSMS)
Dążenie do osiągnięcia jak najlepszego stosunku ilości/jakości
Jakość zbiorów zależy w równej mierze od warunków suszenia i przechowywania ziarna co od momentu
zbioru. Rolnicy dążą więc do optymalizacji ekonomicznej, dbając jednocześnie o odpowiedni stan sanitarny
roślin. Optymalny plon uzyskuje się po zakończeniu procesu odkładania asymilatów, kiedy u nasady
ziarniaka wykształca się « czarna plamka ». Mimo, że nie zawsze istnieje związek między jakością a
wilgotnością ziarna, wilgotność kolb kukurydzy ma bezpośredni wpływ na straty i/lub uszkodzenia ziarna, a
więc na ostateczną ilość całego i oczyszczonego ziarna, jaką można uzyskać.
Niedopuszczenie do uszkodzenia ziaren
Należy zadbać o to, aby zbiory były przeprowadzone w sposób « właściwy i staranny ». Taki zbiór pozwala
bowiem na pozostawienie na polu ziaren uszkodzonych lub dotkniętych fuzariozą jak również
zanieczyszczenia, których wilgotność jest zawsze większa od wilgotności kukurydzy i które powodują jej
przegrzanie. Odpowiednie ustawienie parametrów pracy kombajnu (prędkość jazdy, regulacja bębna,
zespołu czyszczącego…) zapewnia czystość i zmniejsza ryzyko pękania i łamania się ziarna. Bowiem ziarna
uszkodzone w momencie zbioru przy każdym przeładunku nieuchronnie powodują powstawanie nowych
pęknięć i tworzą odpad nie nadający się do sprzedaży, a ponadto osłabiają obieg powietrza wentylacyjnego
w magazynowanym ziarnie, zwiększając tym samym ryzyko pogorszenia ich jakości sanitarnej.
Maksymalny plon osiąga się po osiągnięciu przez ziarna dojrzałości fizjologicznej, tzn. gdy wilgotność ziarna
wynosi około 32-30%. Pozostawienie kukurydzy na polu zmniejsza jej wilgotność na skutek osuszenia, ale
stwarza również ryzyko pogorszenia jakości sanitarnej i zwiększenia podatności na wyleganie, co utrudnia
zbiory.
Wskaźnik dojrzałości ziarna kukurydzy wyznacza się w zależności od osiągnięcia maksymalnej masy ziaren
(zakończona faza nalewania ziarna) oraz możliwie najmniejszej wilgotność ziaren, co ułatwia ich młócenie.
Wiadomym jest, że zawartość wody w ziarnach ma wpływ na utrzymanie ziaren w całości podczas młócenia,
wstępnego magazynowania i suszenia. Wskaźnik ten uwzględnia oczekiwania podmiotów zajmujących się
skupem (spółdzielnie i firmy handlowe), które pod pojęciem jakości rozumieją przede wszystkim jakość
handlową. Poniżej podano przykładowe warunki sprzedaży kukurydzy (Źródło: Związek Zawodowy ds.
Handlu i Przemysłu ziaren pochodzących z produkcji rolniczej & produktów pochodnych – Dodatek
techniczny nr V poświęcony sprzedaży kukurydzy):
• wilgotność : 15.0 %
• ziarna uszkodzone : 5.0 %
• zanieczyszczenia : 3.5 %
Praca wykonana w polu decyduje o jakości…
Na jakość mają wpływ decyzje agrotechniczne podejmowane w trakcie uprawy:
• dojrzałość (plon/wilgotność) jest optymalna jeśli odpowiednio dostosujemy wczesność mieszańca do
warunków uprawy.
• nalewanie ziarna oraz jego jakość technologiczna i sanitarna są odpowiednie, jeśli rośliny będą miały
zapewnioną odpowiednią ilość wody,
• odpowiednie zabiegi agrotechniczne od siewu do zbiorów, a mianowicie właściwa ochrona roślin przed
szkodnikami, łodygi, poprawiają stan sanitarny roślin i ziarna,
• stan sanitarny roślin można poprawić rozdrabniając i mieszając z glebą resztki pożniwne,
• podczas wizyt na polu należy sprawdzać stan sanitarny kolb. Pozwala to lepiej zaplanować datę zbioru,
wybrać te pola, gdzie zbiór powinien być przeprowadzony wcześniej, ułatwia identyfikację pochodzenia
produkcji. Należy monitorować zwłaszcza te pola, gdzie siew był opóźniony, gdyż one są narażone na
większe ryzyko: mniej korzystne warunki klimatyczne, zróżnicowana obsada roślin, późniejsze zbiory.
… ale ważne jest również to, co następuje po zbiorach
Odpowiednia dojrzałość roślin w momencie zbioru jest najważniejszym kryterium decydującym o jakości
kukurydzy, ale ważne są również warunki, w jakich wilgotna kukurydza jest przechowywana przez podmiot
skupujący. Zaleca się, aby nie magazynować wilgotnej kukurydzy dłużej niż 24 godziny, ewentualnie
zapewnić wentylację odpowiednio silnym przepływem świeżego powietrza (70 do 80 m3/h/m3 ziarna), aby
nie doprowadzić do przegrzania ziarna przed rozpoczęciem suszenia.
Należy również dopilnować, aby poszczególne partie ziarna były suszone zgodnie z kolejnością ich odbioru i
każdego dnia « wyzerować » stan ziarna oczekującego na suszenie. Warunki suszenia mają następnie
zasadniczy wpływ na jakość ziarna i jego wartość przemysłową: ryzyko uszkodzenia ziarna decyduje o jego
jakości fizycznej, jakości handlowej i wartości użytkowej. Suszenie w zbyt wysokich temperaturach,
przeprowadzone w sposób zbyt gwałtowny, może niekorzystnie wpłynąć na skrobię i białko zwarte w ziarnie
kukurydzy, a w konsekwencji zmniejszyć jego przydatność do produkcji skrobi.