W dniu 12 grudnia br. odbyło się doroczne spotkanie Polskiego Związku Producentów Kukurydzy (PZPK) i Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej (COBORU) z Przedstawicielami firm hodowlano-nasiennych i dystrybucyjnych. Tym razem spotkanie miało miejsce w Hotelu Poznańskim w Luboniu k. Poznania. Wzięło w nim udział blisko 50 osób – przedstawiciele 26 firm hodowlano-nasiennych i dystrybucyjnych, PZPK i COBORU. Zgromadzonych powitał prof. dr hab. Tadeusz Michalski, prezes PZPK oraz dr inż. Paweł Olejarski, dyrektor Biura PZPK. Po przedstawieniu porządku obrad zebrani wysłuchali prezentacji „Kukurydza w roku 2024 – sukcesy i problemy” prof. Michalskiego, w której przedstawił m.in.: aspekty pogodowe, które miały wpływ na wegetację kukurydzy, plon i produkcję ziarna, wskazał województwa o największym i najmniejszym wzroście powierzchni uprawy kukurydzy ziarnowej oraz kiszonkowej. Profesor szacuje w br. udział kukurydzy na kiszonkę w zasiewach roślin pastewnych na poziomie ok 45%. W swoim wystąpieniu zwrócił także uwagę na zmianę dopuszczalnych poziomów zawartości mykotoksyn w żywności, co związane jest z wejściem w życie z dniem 1 lipca br. zapisów rozporządzenia Komisji (UE) 2024/1022 z dnia 8 kwietnia 2024 r. zmieniającego rozporządzenie (UE) 2023/915 w odniesieniu do najwyższych dopuszczalnych poziomów deoksyniwalenolu w żywności. W przypadku nieprzetworzonego ziarna kukurydzy dopuszczalny poziom deoksyniwalenolu (DON) nie może przekraczać 1500 μg/kg (z wyjątkiem ziarna kukurydzy przeznaczonego do mielenia na mokro – produkcja skrobi), w produktach przemiału kukurydzy wprowadzonych do obrotu z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego oraz dla kukurydzy do prażenia i prażonej kukurydzy nie może przekroczyć 750 μg/kg. Profesor podkreślił, że w latach 2022/2023 Unia Europejska (UE) po raz kolejny prześcignęła Chiny, stając się największym na świecie importerem kukurydzy, na poziomie 26 mln ton oraz, że co czwarta tona kukurydzy w UE jest importowana z krajów należących do Mercosur (głownie z Brazylii i Argentyny). Profesor odniósł się także do zagrożeń dla rolników europejskich jakie niesie ze sobą podpisanie 6 grudnia br. przez Ursulę von der Leyen umowy o wolnym handlu między UE a krajami Mercosur. Są poważne obawy, że rynek UE może zostać zalany przez tanie produkty rolne z Brazylii czy Argentyny, które nie spełniają takich samych, rygorystycznych warunków jeśli chodzi o uprawę, co produkty rolne w Unii Europejskiej.
Mgr inż. Anna Kołakowska, kierownik Działu Międzynarodowego we Francuskiej Federacji Produkcji Nasion Kukurydzy i Sorgo (FNPSMS) oraz jednocześnie sekretarz Rady PZPK, przedstawiła prezentację pt. „Produkcja kukurydzy nasiennej w Europie w sezonie 2023/2024”. Wskazała, że w br. znacząco zmniejszyła się powierzchnia uprawy kukurydzy w UE (-28%). Wpływ na to miały m.in.: obfite deszcze, opóźnione w wielu regionach siewy, wysokie temperatury w okresie lata i susze w wielu rejonach Europy oraz opóźnione zbiory wynikające z niekorzystnej aury. Nadmieniła, że w 2025 r. przewidywany jest spadek powierzchni uprawy kukurydzy nasiennej w UE. W przypadku Polski i krajów spoza UE przewidywany jest jednak wzrost powierzchni jej uprawy. Odniosła się także do prognoz dotyczących zapasów nasion siewnych kukurydzy w UE i poza nią. W UE prognozowany jest nieznaczne zmniejszenie zarówno zapasów nasion kukurydzy ziarnowej, jak i kiszonkowej. W krajach spoza UE prognozowany jest natomiast nieznacznych wzrost zapasów w obu grupach. Mgr Kołakowska poinformowała ponadto zebranych o przyznaniu przez Europejską Agencję Wykonawczą ds. Badań Naukowych (REA) dofinansowania na realizację dwóch kampanii promujących europejskie odmiany kukurydzy i sorga: Seeds For Future + i promocji nasion kukurydzy w Azji Centralnej (Kazachstan i Uzbekistan), które będą realizowane przez konsorcjum FNPSMS i PZPK w latach 2025-2027. Kampania dotycząca promocji odmian kukurydzy będzie realizowana na terenie: Francji, Polski, Niemiec a oddzielnie – w Kazachstanie i Uzbekistanie. Projekt dotyczący promocji odmian sorgo realizowany będzie na terenie: Francji, Polski, Rumunii i Węgier.
Autorami trzeciej prezentacji „Kukurydza 2024. Doświadczenia PDO i rozpoznawcze” byli mgr inż. Karolina Piecuch, kierownik Pracowni WGO Roślin Okopowych i Kukurydzy COBORU oraz dr. inż. Tomasz Lenartowicz, kierownik Zakładu Badania i Oceny Wartości Gospodarczej Odmian COBORU. Mgr Piecuch omówiła wyniki doświadczeń PDO (Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe) i rozpoznawczych w 2024 r. Ocenę przydatności odmian do uprawy na ziarno oraz na kiszonkę prowadzono w trzech seriach. W ramach PDO założono 135 doświadczeń; z tego 63 doświadczenia kiszonkowe (po 21 doświadczeń w serii odmian wczesnych, średniowczesnych i średniopóźnych) oraz 72 doświadczenia z kukurydzą na ziarno (po 24 doświadczenia w poszczególnych seriach). Koszty prowadzenia ośmiu doświadczeń ziarnowych i 8 kiszonkowych w każdej grupie wczesności – razem 48 doświadczeń tj. 36% całości – pochodziły spoza budżetu COBORU i finansowane były przez firmy nasienne (właściciele lub dystrybutorzy nasion) – poprzez PZPK.
Na zlecenie PZPK (na podstawie zgłoszeń współpracujących firm) realizowano także doświadczenia rozpoznawcze (DR) odmian nierejestrowanych w Polsce, a pochodzących ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych (CCA). Doświadczenia te były wykonane w 8 lokalizacjach dla każdej zgłoszonej odmiany z grupy ziarnowej i kiszonkowej. Razem było to 48 doświadczeń rozpoznawczych, z tego 24 z kukurydzą kiszonkową oraz 24 z kukurydzą na ziarno (2 x 3 serie po 8 punktów doświadczalnych).
Ze względu na perturbacje pogodowe w 2024 r., wyjątkowo duża część doświadczeń musiała zostać zdyskwalifikowana (dyskwalifikacje polowe lub statystyczne). W PDO Dotyczyło to 9 doświadczeń kiszonkowych i 14 ziarnowych tj. 17% całości. W grupie DR konieczna była rezygnacja z wyników 4 doświadczeń (dyskwalifikacje). Opracowane statystycznie wyniki doświadczeń PDO i DR pochodzące z całego kraju mają pomóc firmom dystrybucyjnym w promocji odmian, a producentom kukurydzy w dokonaniu trafnego wyboru odmian przy zakupie materiału siewnego.
Jak podała mgr Piecuch, aktualnie w Krajowym rejestrze (KR) są 282 odmiany kukurydzy z czego 202 hodowli zagranicznych, a 80 hodowli polskich. W CCA jest aktualnie zarejestrowanych 5901 odmian kukurydzy. Poinformowała też o inwestycjach jakie COBORU poczyniło zakupując nową aparaturę i sprzęt niezbędny do prowadzenia doświadczeń (rejestratory polowe, siewniki, kombajny, suszarnie itp.).
Po prezentacji dyskutowano m.in. na temat realizacji doświadczeń PDO i rozpoznawczych w 2024 r. Zgłoszono potrzebę wydzielenia z grupy odmian średniopóźnych grupy odmian typowo późnych. Zmiany klimatu powodują, że wydłuża się okres wegetacji roślin w naszych warunkach i zwiększają się możliwości uprawy wszystkich grup wczesności kukurydzy, jak i uprawy na terenie całego kraju. Zgłoszono także konieczność rozszerzenia w nowym sezonie doświadczeń o badania cech jakościowych i na zawartość mikotoksyn.
W dalszej kolejności przedstawiciele PZPK przedstawili najważniejsze informacje dotyczące realizacji Dni Kukurydzy z PZPK w 2024 r. w Szepietowie i Pawłowicach oraz Forum kukurydzianego PZPK w Pawłowicach i promocji odmian sorga w Pawłowicach. Zgłoszono m.in.: konieczność wyboru na pola pokazowe gruntów homogenicznych, co powinno zapewnić jednakowe warunki glebowe dla wegetacji wszystkich odmian kukurydzy biorących udział w pokazach oraz zapewnienia jednakowych warunków wegetacji dla wszystkich wysianych odmian (zgodnie z agrotechniką prowadzoną przez gospodarstwo, w którym odbywają się Dni Kukurydzy z PZPK).
Prezes Michalski przedstawił plany prowadzenia doświadczeń PDO i rozpoznawczych w 2025 r., a także „Dni Kukurydzy z PZPK” (Szepietowo i Pawłowice). Poinformował o promocji odmian sorga w 2025 r. i możliwości rozpoczęcia badań rozpoznawczych PZPK/COBORU dla tej rośliny.
Na zakończenie rozlosowano kolejność, w jakiej na Dni Kukurydzy z PZPK będą wysiewane na polach pokazowych kolekcje odmian kukurydzy poszczególnych firm hodowlano-nasiennych i dystrybucyjnych oraz omówiono sprawy organizacyjne.
Prezes prof. dr hab. Tadeusz Michalski złożył wszystkim Życzenia Spokojnych Świąt Bożego Narodzenia i Do Siego Roku oraz zaprosił uczestników na świąteczny lunch.